In welke tijd werk en verander jij?
Door: Onno
Bij het spreken over organisaties en veranderen gaat het al snel over de toekomst, want regeren is vooruitzien! Ook bij onze intakegesprekken gaat al snel over de stip op de horizon, koersplan 2030, hoe de wereld concreet eruit ziet na de gewenste verandering.., Legitiem en nodig, zeker. Maar let op! Want we hebben in organisaties vaak veel aandacht voor de plannen en ambities voor de toekomst, maar hoe staat het met de geleefde werkelijkheid in het hier en nu? En wat dragen we mee uit het verleden? Wellicht liggen er nog inzichten die ons kunnen helpen, of brengt het verleden nog belemmerende overtuigingen of onopgeloste conflicten mee. Zit je in een organisatieverandering? Of loop je erin vast? Of ben je er nog een aan het ontwerpen - voor zover dat mogelijk is? Rek je denkkader eens op!
Zorg ervoor dat je niet alleen oog hebt voor de toekomst, maar ook aansluit bij heden en verleden. Geef deze drie ‘tijden’ gelijkwaardige aandacht. Ga je hieraan voorbij, dan mis je de essentie: namelijk het contact met de mensen en verhalen in organisaties. Deze verhalen en de omgang daarmee bepalen de veranderkracht van organisaties. Zowel de verhalen over het verleden (waar kom ik / komen we vandaan) als de verhalen over de toekomst (waar gaan we naartoe). De manier waarop mensen in organisaties deze verhalen betekenis geven, bepalen de bereidheid en het vermogen om tot nieuwe inzichten en anders handelen te komen. Met andere woorden: de verhalen vormen als het ware een vlechtwerk: als de verhalen gekend en erkend worden, wordt het weefsel hechter en de veranderkracht groter.
Een voorbeeld. Recent begeleidde ik een team dat ruim een half jaar in een nieuwe samenstelling samenwerkte. Hoewel het naar eenieders tevredenheid ging en de resultaten voldoende waren, hadden alle leden het gevoel dat er potentie gemist werd. We maakten gezamenlijk een tijdlijn. Simpelweg door in een kringgesprek de oudgediende te laten starten met de vragen: ‘wat trof je aan’ en ‘hoe was het toen’. Met de introductie van andere teamleden over de tijd heen werd duidelijk wat thema’s voor dit team waren: het vele afstemmen rondom personele wisselingen, het gebrek aan werkafspraken. Maar ook de wens om autonomie, die op gespannen voet stond met organisatiedoelstellingen. Met het zien van de recente geschiedenis en eenieders perceptie daarvan ontstond er een soort realisme: het team had door dat er inderdaad veel beter kon, maar ze ook al een hele weg afgelegd had en gezien de context van de vele personele wisselingen en organisatiedoelstellingen ze heel aardig presteerde. Dat gaf energie!
Terug naar het hier en nu. Kijk vooral ook naar de dagelijkse gang van zaken: wat staat er op de voorgrond? Welke tijd (verleden, heden of toekomst) staat on top of mind en regeert de agenda? Misschien nog het onverwachte vertrek van een geliefde collega een paar maanden terug? Wellicht de vele kleine brandjes die dagelijks ‘geblust’ moeten worden en is er helemaal geen ruimte of prioriteit voor de verandering. Of juist de toekomst: ‘het kan straks echt niet meer zo’. Het leven wordt voorwaarts geleefd en achterwaarts begrepen. Een gedeeld beeld, of tenminste kennis van de verschillende perspectieven op niet alleen de toekomst, maar ook heden en verleden, kunnen je helpen om daadwerkelijk in beweging te komen. Of tenminste een beweging te starten.
Vaak gaat ons werk over (tijdelijk) iets toevoegen wat in een organisatie ontbreekt. En dat wat je uitsluit, bepaalt de dynamiek. Dus sluit de mensen en verhalen uit jouw organisatie in, en ook de verschillende tijden waarin geleefd kan worden. Bedenk eens voor jezelf en jouw organisatie: in welke tijd leef jij? Waar ben jij vooral mee bezig? En de mensen om je heen? Rek je denkraam eens wat op en bekijk welke tijd wel wat meer aandacht kan gebruiken? Moet je misschien de noodzaak tot verandering uit de toekomst vaker vertalen naar het hier-en-nu. Of zijn er nog wat zaken uit het verleden die opgelost moeten worden? Of moet er gewoon agendatijd gemaakt worden.
In welke tijd werk en verander jij?
Wil jij je denkraam oprekken? Tijdreizen met jouw organisatie? En daar vervolgens ook concrete actie aan verbinden? Onno neemt je graag mee in ons achterliggende denken en doen! mail heb op onno@veranderbrigade.nl
